Blog dagboek van Jan Goossens

president Bush en Bill Frist

Vrij onverwacht heeft senator ( majority leader ) Bill Frist, adviseur van George Bush zijn standpunt betreffende stamcel onderzoek op Vrijdag 19 juli gewijzigd. Hij stelde in de senaat voor om financiële steun van de overheid te geven aan verder "human embryonic stem cell" onderzoek. Hij werd hiervoor door Nancy Reagan geprezen. Zij heeft altijd in verband met de ziekte van Alzheimer van haar man gepleit voor stamcel onderzoek.
De vroegere hart-long specialist Frist verklaarde dat het niet zozeer een kwestie van geloof is maar veeleer van wetenschap.
Om gebruik te maken van multipotente menselijke stamcellen moeten embryo's (blastocysten) gebruikt worden en dat staat volgens Bush en andere conservatieve republikeinen op een lijn met abortus. Toch moeten embryo's die overblijven bij fertilisatie therapiën of als donor embryo's beschikbaar worden gesteld of worden ingevroren. Is die mogelijkheid er niet dan worden ze vernietigd.
De keuze vuilnisbak, of onderzoek om in de toekomst zieke mensen te helpen zou juist voor fundamentalistische Christenen niet moeilijk moeten zijn.
Volgens de laatste "polls"is tweederde van de Amerikaanse bevolking voor verder onderzoek op dit gebied.

Integratie en assimilatie in Nieuw Zeeland.

Twee schoolvriendinnen die in de vijftiger jaren naar Nieuw Zeeland geëmigreerd waren komen elkaar in St. Anthonis tegen. Ze praten druk over vroeger en bij herhaling wordt een gezamelijk vriendinnetje met de naam Marietje van Tits genoemd. Het 8 jarig dochtertje van een van de dames zegt, na enige tijd het voor haar onverstaanbaar dialect van St. Anthonis aanhoord te hebben: "Mam, you are not supposed to use such an indecent word". Haar moeder antwoordt dat het geen indecent woord is maar de naam van een vriendin. Het meisje antwoordt na enig nadenken: "strange people those Dutch"

De ziekte van Parkinson wordt veroorzaakt door een gebrek aan dopamine, een neurotransmitter, die door de uiteinden van bepaalde zenuwen worden afgescheiden. De bedoeling van het therapeutisch klonen is, om uit multipotente stamcellen uit een blastocyst dopamine producerende zenuwcellen te creëren, die vervolgens bij de patiënt in de hersenen gebracht worden. Als deze blastocyst ontwikkeld is uit een somatische celkern, die van de Parkinson patiënt afkomstig is, dan kan men immunologische rejectie door de patiënt vermijden.
De zenuwcellen die dopamine afscheiden bevinden zich in de hersendelen, die putamen en substantia nigra genoemd worden. De afscheiding wordt sterk bevorderd door een enzym dat glial cell-line neurotrophic factor (GDNF) genoemd wordt en dat uit gliacellen ( gekweekte glia-cellijnen) bereid wordt.
Steven Gill een neurochirurg uit Bristol bracht 5 jaren geleden, met een zeer fijne katheter GDNF in het putamen van 5 patiënten, die ernstig aan Parkinson leden. De patiënten vertoonden een dramatische verbetering van de symptomen zowel motorisch als het herinneren van woorden, gezichtsuitdrukking en motivatie. De firma Amgen uit California maakte het preparaat GDNF, maar stelde het preparaat niet langer beschikbaar in verband met de in Amerika altijd dreigende eventuele aansprakelijkheidseisen. Een proef met 34 andere patiënten kon daarom niet doorgaan. Een van de patiënten, die 5 jaar geleden het GDNF kreeg toegediend is nu aan een hartinfarct gestorven, dat echter niets met de Parkinson te maken had. Het linker putamen en de substantia nigra, waar eerder het GDNF was ingebracht bleek bij sectie veel beter ontwikkeld dan het rechter controle deel waar het enzym niet was aangebracht.
New Scientist 9 Juli 2005

God als een Intelligent designer
In het tijdschrift New Scientist van 9 Juli staat een aardige opmerking over de zogenaamde creationisten, die menen dat de evolutie zoals Charles Darwin die zag niet alles kan verklaren. Er zou volgens hen een Intelligent Designer nodig zijn, die de evolutie voortdurend bijstuurt en begeleidt. ( zie 29 juni)
De schrijver meent dat de creationisten God als Intelligent designer tekort doen. Een designer, die immers een vliegtuig ontwerpt dat van Londen naar New-York veilig vliegt zonder piloot is intelligenter dan een, die er een ontwerpt dat voortdurend een piloot nodig heeft om bij te sturen. Toch kan hij de creationisten wel begrijpen. Er zijn nu eenmaal mensen meent hij die gevoelsmatig te werk gaan. Ze zitten nu eenmaal liever in een vliegtuig met een piloot aan het stuur dan in een zonder ook al is dat veel "more sophisticated"en veiliger.

Sint Ambrosius :

Wat is die dood hoogstens? Dit is 'n tydlange reis; 'n tydperk van slaap langer as gewoonlik. As jy die dood vrees, moet jy slaap ook vrees.

Sint Augustinus een tijdgenoot en leerling van Tertullianus

Vroeger op het gymnasium was er een pater, die hoewel zeer Godsdienstig ook natuurkundeles gaf. Hij was zeer geinteresseerd in sterrenkunde en kon enthousiast vertellen over het universum en over afstanden van miljoenen lichtjaren. Tijdens een discussie over het heelal en het hiernamaals en de hemel zei een van de leerlingen dat je over de hemel niets zeker kon weten, want er was nog nooit iemand van teruggekomen. De pater zei toen ietwat korzelig dat er nog niemand uit den hemel kon zijn teruggekomen, omdat gezien de afstand nog niemand kon zijn aangekomen. Zijn geloof kwam waarschijnlijk wat in conflict met zijn wetenschappelijke opvattingen, maar wellicht heeft hij aan de kerkvader Tertullianus (160-230 na Chr.) gedacht die zei: "Credo quia absurdum", wat zo ongeveer betekent: "ik geloof ook al is het idioot".

Shannon Odelberg

Shannon Odelberg, professor in neurobiology and anatomy van de universiteit van Utah, USA, vond bepaalde stofjes in de regenererende ledematen van salamanders, die hij bij normale salamanders niet vond. (zie 18 Juli) Met zijn medewerkers probeerde hij of deze stoffen ook instaat waren jonge spiercellen (myotubes) van muizen te dedifferenciëren. Door onderzoek bleek dat de stoffen uit bepaalde eiwitten bestonden, die in staat waren om de myotubes tot multipotente zogenaamde adulte stamcellen te dedifferencieren. De genen, verantwoordelijk voor deze eiwitten, bestaan uit een aantal op elkaar volgende DNA moleculen, die belast zijn met het regelen van de ontwikkeling van bepaalde lichaamsdelen. Men noemt deze genen homeoboxgenen. Het homeobox gen dat als msx1 wordt aangeduid komt voor bij regeneratie van lichaamsdelen van de salamander, de axolotis (Mexicaans wandelvisje) en in de vinnen van de zebravisjes. Als zij de behandelde gededifferencieerde myotubes cellen met de passende signaalstoffen behandelden, konden zij kraakbeen, vet, been en spiercellen van muizen kweken. Zij onderzochten vervolgens, welke genen de blauwdruk van deze eiwitachtige stoffen bevatten en vonden meer dan 200 genen, die verantwoordelijk waren voor de factoren die gedurende de eerste dag op de getraumatiseerde plaatsen bij de salamanders aanwezig waren. Zij hebben reeds 130 van deze genen met behulp van het enzyme reverse transscriptase bruikbaar kunnen maken voor verder onderzoek. (complementary DNA )

Professor Sam Weiss (Calgary)



Salamanders hebben de merkwaardige eigenschap, om bepaalde anatomische lichaamsdelen te herstellen, als ze die bijvoorbeeld door een trauma hebben verloren. Als ze bij een ongeluk hun staart of een poot verliezen, groeit deze weer volledig opnieuw aan. Dit geldt ook voor ruggemerg, hart, netvlies, ooglens en boven en beneden kaak. De lichaams cellen die zich in de buurt van de wond bevinden regenereren terug naar pluripotente stamceellen, om vervolgens afhankelijk van de "niche "waar ze zich bevinden tot nieuwe organen of lichaamsdelen te evolueren. Er vindt een cellulaire rediffentiatie plaats.
Tijdens de evolutie is deze eigenschap bij de zoogdieren verloren gegaan. Onderzoekers van de universiteit van Utah in De USA doen onderzoek naar de genen die deze "cellular plasticity" reguleren.

Toch zijn er ook bij de zoogdieren in de organen en andere lichaamsdelen vaak zogenaamde adult stamcellen, die hun pluripotentie zoals van de stamcellen van de blastocyst verloren hebben, maar wel nog multipotent zijn. Het zijn als het ware al een een bepaalde richting gespecialiseerde stamcellen. Het meest bekend zijn de stamcellen van het beenmerg, die uit kunnen groeien tot alle soorten bloedcellen en die vaak bij beenmergtransplantaties al decennia lang gebruikt worden. Ook zelfs in de hersenen zijn er zogenaamde progenitor cellen, die zich kunnen ontwikkelen tot zenuwcellen, maar ook tot myeline cellen.
Multiple sclerose ( MS ) is een auto-immuunziekte, waarbij het immuniteitsapparaat de eigen myeline schedes van de zenuwen aantast met alle kwalijke gevolgen van dien. Uit MRI onderzoek bleek dat de adulte stamcellen proberen de schade te beperken door uit te groeien tot nieuw myeline weefsel, maar het resultaat is onvoldoende. Professor Sam Weiss van de universiteit van Calgary en medewerkers van andere Canadesche instituten kregen 1,8 miljoen dollar voor verder onderzoek. Naast onderzoek met embryonale stamcellen die in de hersenen van patiënten gebracht worden met de bedoeling om verder te ontwikkelen tot adulte neurale progenitorcellen, wordt ook onderzoek gadaan met de transscription factors die bij de salamander het proces van regeneratie zo drastisch reguleren.

Het bovenstaande kaartje geeft aan hoe de regels in de verschillende landen zijn. De bruin gekleurde landen zijn tamelijk flexibel. "Reproductive cloning"is verboden. In dit gebied woont ongeveer de helft van de wereldbevolking (3,4 miljard mensen). De donkerste kleur geeft de landen aan die het meest toestaan, ook onderzoek met somatic nuclear transfer in eicellen, die door donoren vers worden verstrekt.
Licht bruin zijn landen die geen somatic nuclear transfer toestaan en onderzoek alleen met cellijnen (diepgevroren) die bij fertiliteits behandeling van vrouwen overblijven. Landen waar geen voorschriften zijn zij ook lichtbruin gekleurd.
China, India, Japan, Zuid-Korea, Singapore, Engeland en Zweden hebben de meeste mogelijkheden.

Het is merkwaardig dat religieus ethische opvattingen een grote rol spelen bij het stamcelonderzoek. In het algemeen zijn in de westerse landen kerk en staat streng gescheiden. Toch wordt onderzoek op het gebied van therapeutisch klonen in landen als Amerika, maar nog meer in Duitsland en Oostenrijk door voorschriften van de overheid zeer bemoeilijkt. De religieuze christelijke opvatting is, dat een bevruchte eicel in principe een menselijke integriteit heeft en dat proeven daarom niet geoorloofd zijn. Hoe dubieus deze mening is blijkt wel uit de opvatting van het Joodse geloof, dat de ziel van de mens pas 40 dagen na de bevruchting in het embryo komt. In Israël wordt het onderzoek van stamcellen dan ook niet veel in de weg gelegd en in landen als Zuid Korea, Malesië, Japan en Singapore al helemaal niet.
Het is bovendien merkwaardig dat onderzoek van stamcellijnen die voor 2001 al bestonden in Amerika wel mogen gebruikt worden voor onderzoek, terwijl dat in Duitsland geldt voor stamcellen van voor 2002.
Men zou het toch wel raar vinden als men in Nederland zou verbieden de kinderen tegen kinderverlamming in te enten, omdat enkele strenge protestanten vinden dat dat religieus niet verantwoord is.
Als men nu aanneemt dat een bevruchte eicel van 6 dagen (blastocyst) die alleen uit een trofoblast en enkele pluripotente stamcellen bestaat een menselijke identiteit heeft, omdat er in principe een mens uit kan ontstaan dan komt men in moeilijkheden. Sinds uit het onderzoek van Hwang in Zuid-Korea gebleken is dat een somatische celkern geplaatst in een geënucleëerde eicel kan uit groeien tot een blastocyste zou men moeten aannemen dat een somatische celkern dan ook een menselijke identiteit heeft. Het is toch immers de celkern van elke willekeurige lichaamscel, waarin de blauwdruk van het individu zit en niet de eicel, waaruit de kern verwijderd is en die slecht als een soort broedmachine fungeert. Als men dan konsequent is, zou men moeten vrezen dat telkens als men zijn neus snuit men bezig is "to interfere with human life".
Men kan het dan ook eens zijn met Ian Wilmut, die het schaap Dolly voor het eerst kloonde, dat het juist immoreel is om geen onderzoek te doen op een gebied dat in de toekomst zeer grote mogelijkheden heeft om zieke mensen te helpen.

In het dagboek datum 8 juli '05 wordt de zogenaamde stembrid methode van nuclear transfer beschreven.
Deze methode is van Yuri Verlinsky uit Chicago. De bovenstaande afbeelding maakt een en ander duidelijk, hoewel de letters wel erg klein zijn.

The death of Christopher Reeve last Sunday has brought the controversial area of spinal cord research into the public spotlight. Known by many for his role as Superman in the 1978 film, Reeve was paralysed from the neck down in a horse riding accident in 1995. He had always hoped that one day stem cell research would lead to a treatment for the injuries to his spinal cord and allow him to walk again. Stem cell research has the potential to revolutionise many areas of modern medicine. If we can find a way to replace cell destroyed through spinal cord injury, diabetes, heart disease, multiple sclerosis, rheumatoid arthritis, burns, some cancers or Parkinson's disease, we could effectively treat a number of conditions which millions of people are forced to live with every day and which, as in the case of Christopher Reeve, often result in death.

In het tijdschrift Science van 17 juni 2005 werd door de Zuid-Koreaanse professor Hwang het resultaat van zijn onderzoek met embrionale stamcellen gepubliceerd. De titel van het artikel luidt: "Patient specific embryonic stem cells derived from human somatic cell nuclear transfer." Deze publicatie heeft wereldwijd de aandacht getrokken en de Amerikaanse onderzoekers op dit gebied geven toe dat vooral de Zuid-Koreaanse wetenschappers, maar ook onderzoekers in China, Singapore en Israël zeer ver gevorderd zijn met onderzoek op het gebied van therapeutisch klonen.
Dit heeft te maken met het feit dat in Zuid-Korea de overheid het onderzoek financieel steunt. In Zuid-Korea steunt 70% van de bevolking dit onderzoek, terwijl in Amerika 75% tegen dit onderzoek is op grond van religieus ethische bezwaren. De stemcell biologist Stephen Minger van het King'scollege in Londen, die onlangs in Korea was zegt hierover in New Scientist van 28 Mei '05: "there is a good chance that the US will be left behind"

Een onderzoek van Hwang met geënucleëerde eicellen van het rund waarin hij humane somatische celkernen transplanteerde heeft minder de aandacht getrokken, hoewel de importantie ervan wellicht net zo belangrijk is. In het tijdschrift "Fertility and Sterility" van december 2003 publiceerde hij het resultaat van dat onderzoek. de titel luidt: "blastocyst formation, karyotype and mitichondrial DNA of interspecies embryos derived from nuclear transfer of human cord fibroblasts into enucleated bovine oocytes." Zijn conclusie is dat nuclear transfer van humane navelstreng fibroblasten in geënucleëerde eicellen van het rund mogelijkis en dat hieruit blastocysten kunnen ontwikkeld worden. Uit het onderzoek van de chromosomen bleek dat in 56% van de gevallen de chromosomen humaan van oorsprong waren, terwijl het mitochondriaal DNA dat van de eicellen komt aan te tonen was na het morula stadium. Het belang van interspecies nuclear transfer is dat ethische bezwaren wellicht omzeild kunnen worden.

In dit verband is het ook interessant te vermelden dat Chinese wetenschappers van de universiteit van Shanghai een zelfde procedure volgden door celkernen van humane fibroblasten afkomstig van donoren van verschillende leeftijden, te transplanteren in geënucleëerde konijnen eicellen. Onafhankelijk van de leeftijd der donoren konden ze blastocyten ontwikkelen, waarvan de stamcellen uit de "inner cell mass"aan alle eisen voldeden wat betreft de chromosomen, dezefde eigenschappen hadden als humane stamcellen (isogenecity) en immunocytochemistry. Ze konden de stamcellen verder ongedifferentieerd verder kweken ( stamcellijnen), maar ook met adequate voedingsbodems verder ontwikkelen tot de eerste drie "germ Layers" namelijk entoderm, mesoderm en ektoderm, en vervolgens tot zenuw en spierweefsel. Een zeer uitgebreid artikel hierover verscheen in Cell Research April 2003. met de titel " Embryonic stem cells generated by nuclear transfer of human somatic nuclei into rabbit oocytes".

Een geheel nieuwe benadering komt van Yuri Verlinsky en medewerkers van het Reproductive Genetics Institute in Chicago, waarbij alle andere technieken als achterhaald kunnen worden beschouwd. Hij slaagde er in 10 nieuwe cellijnen te creëren met zijn techniek die hij "stembrid"noemt. Hij gebruikt geënucleëerde stamcellen van bestaande cellijnen en brengt er somatische celkernen van patiënten in terug.
Als men therapeutisch wil klonen door bijvoorbeeld dopamine producerende zenuwcellen bij een Parkinson patiënt in de hersenen te inplanteren en men neemt hiervoor somatische celkernen van dezelfde patiënt, omzeilt men immunologische rejectie problemen. Omdat er geen embryos aan te pas komen heeft men weinig ethische problemen, dat vooral in Amerika van belang is. Op zijn publicaties wordt met nieuwsgierigheid gewacht en er is nog veel scepsis betreffende dit onderzoek. In zijn speech van augustus 2001 weigerde president Bush alle "federal financing" voor stamcelonderzoek, uitgezonderd met de al bestaande ongeveer 70 stamcellijnen die al bestonden. Zijn redenatie was: "the life and death decision has already been made." Als de resultaten van Verlinsky juist zijn zal een en ander grote consequensies hebben in verband met therapeutisch klonen.

In mijn praktijk tijd werd ik eens uitgenodigd bij een zeer simpele familie. De zoon kon een prikkelraad, waar stroom opstond met zijn mond vast houden en daar was de vader zeer trots op. Dus werd de veearts uitgenodigd om eens naar een demonstratie te komen kijken. Op de demonstratie plaats aangekomen boog de zoon, die ongeveer 18 jaren oud was zich voorover en nam de schrikdraad in de mond. Je kon elke schok zien, want dan trilde zijn lichaam op de maat mee. Overmoedig door de bijzondere situatie dat de veearts was komen kijken, duurde het langer dan zijn vader gewend was, met het gevolg dat vader tenlotte riep: scheid er us uut jong, ge zot anders ow verstand nog kunnen verliezen.