Sunday, August 14, 2011
GROEP-SELECTIE
Neanderthaler moest zich met een knuppel behelpen als hij een mammoet te lijf ging. Moed en risico durven nemen, kwamen goed pas.
Rechts: wingsuit base jumping
Het begrip "survival of the fittist" is bekend in de geschiedenis van de biologische evolutie. Herbert Spencer gebruikte voor het eerst deze uitdrukking in 1851. Later nam Charles Darwin het over in zijn boek "The origin of species", in 1859. The fittist betekent de meest aangepaste en dat hoeft niet perse de sterkste te zijn.
Tegenwoordig gebruikt men liever het begrip "natuurlijke selectie" voor hetzelfde pricipe. Een voorbeeld van natuurlijke selectie is de ijsbeer. Bruine beren die naar het koude Noorden trokken moesten zich aanpassen om te overleven. Dieren met een dikke pels en veel onderhuids vet konden beter tegen de kou en hadden de meeste kans om te blijven leven en zich voort te planten. Door de witte kleur vielen ze het minste op in de omgeving van sneeuw en ijs en dat bleek ook een voordeel.
Toch ziet men soms eigenschappen, die nadelig zijn voor het individu, toch door natuurlijke selectie zich in de populatie verspreiden. Een bij, die als ze steekt sterft, is hiervan een voorbeeld. Zij offert zich op om de groep te verdedigen. Darwin veronderstelde al, dat "the survival of the fittest group, rather than the fittist individual" van belang was bij natuurlijke selectie. Vooral bij sociaal levende diersoorten speelt groep-selectie een essentiële rol.
Dit was bij de mens ook het geval. In de ongeveer twee miljoen jarige geschiedenis van de mensheid leefden zij als groepen jager-verzamelaars. Men kan zich voorstellen dat in een groep, die door omstandigheden nooit met andere groepen in aanraking kwamen, het juist de profiteurs waren die de meeste kans hadden om te overleven en zich voort te planten. Op de duur kon een groep van egoïsten ontstaan. Als die in aanraking kwam met een andere groep met meer sociaal gevoel kon dat voor de asociale groep een nadeel zijn. Er ontstond meestal strijd als twee groepen ieder met een eigen identiteit elkaar ontmoeten. In de sociale groep zullen individuen geweest zijn die zich belangeloos opofferden in het belang van de groep. Het voordeel was dat de sociale groep uiteindelijk als overwinnaar te voorschijn kwam. De egoïsten werden gedood en de vrouwen werden ingepalmd. Omdat groepen mensen van een bepaalde stam, in die tijd meestal nauw genetisch aan elkaar verwant waren kon zo een eigenschap als altruisme zich in een populatie verspreiden. In de literatuur wordt dit verschijnsel wel het "samaritan syndrome" genoemd naar aanleiding van de samaritaan die volgens de bijbel belangeloos een arme bedelaar opnam en liet verzorgen.
De Neanderthalers waren bij aankomst van de Homo sapiens, ongeveer 50 duizend jaren geleden over heel Europa verspreid. Zij die in het Noorden van Europa leefden moesten zich aanpassen aan de koude, die er tijdens de ijstijden daar heerste. Zij leefden praktisch alleen van de jacht. Vaak waren het grote dieren zoals oerossen en mammoets. Men moest met ware doodsverachting deze dieren tegemoet gaan, omdat men anders geen schijn van kans had. Dit spreekt temeer omdat de Neanderthalers, nadat ze eenmaal waren aangepast aan de koude, weinig cognitieve evolutionaire druk van het milieu ondervonden, omdat het altijd winter was. Zo kenden zij bijvoorbeeld geen pijl en boog en dat is vanzelfsprekend een groot nadeel als men grote agressieve dieren tijdens de jacht benadert.
Dat was bij de Homo sapiens, die in een klimaat van zomer en winter leefde anders. Hij moest leren na te denken over de toekomst, zuinig zijn en voedsel en brandstof sparen voor de winter, zich sociaal gedragen omdat men elkaar hard nodig had tijdens wisselende barre weersomstandigheden.
Door genetisch onderzoek van het Max Planck instituut, weten we dat de blanke Noord Europeanen een aantal genen van de Neanderthaler hebben geërfd. Wellicht is het hieraan te danken dat zij vaak uitblinken in het nemen van risico's. Het zogenaamde base jumping is hiervan een voorbeeld. Deze risico volle vorm van sport wordt hoofdzakelijk door blanken gedaan.( kijk hiervoor op you tube naar "wingsuit base jumping"). Ook wordt hierdoor wellicht verklaarbaar dat het gemiddelde I.Q. van de blanken gemiddeld wat lager is dan dat van de niet tropische Aziaten. De blanken hebben een groot deel van de wereld aan zich onderworpen in de vorm van koloniën, niet omdat zij slimmer waren dan de Aziaten. Wel durfden zij risico's te nemen zoals Columbus en tal van andere zeevaarders die met gevaar van eigen leven, scheep gingen naar een voor hen compleet onbekende wereld en toekomst.
Het wordt steeds duidelijker dat Darwin gelijk had met zijn veronderstelling dat eigenschappen die gunstig zijn voor een groep sociaal levende dieren, door natuurlijke selectie in hun genen terecht komen. Dit gebeurt ook als het gaat ten koste van het het welzijn van een aantal individuen in de groep.
Dat dit genetische principe in de moderne tijd als een boemerang (relict) kan werken zullen we in een volgend verhaal proberen te beschrijven.
