Wednesday, June 02, 2010
cholesterol
In het algemeen is het zo dat er in Nederland, medisch gezien, pas therapeutische maatregelen genomen worden als je eerst ziek bent geworden. Dit in tegenstelling met Amerika waar ook wel preventief met geneesmiddelen wordt gewerkt.
Meestal is het zo dat slijtage of aandoeningen van de bloedvaten de oorzaak zijn van veel ellende. Er wordt de meeste aandacht besteed aan hart kwalen zoals infarcten van de coronair vaten, onregelmatige hartslag enzovoort. Maar ook de kwaliteit van de bloedvaten in de hersenen spelen natuurlijk een grote rol, zeker als het over dementeren gaat. Dementeren kan het gevolg zijn van Alzheimer, maar ook van zogenaamde vasculaire problemen. Alzheimer is voor een deel erfelijk bepaald terwijl vasculaire dementie meer te maken heeft met de kwaliteit van de hersen-bloedvaten.
Vaak worden deze twee benamingen door elkaar gebruikt.
In het algemeen kan men voorbehoedende maatregelen nemen om de bloedvaten in orde te houden.
Op de eerste plaats moet men zorgen dat de bloeddruk niet te hoog wordt. Bij oudere mensen is een systolische druk van 140 en een diastolische druk van 90 zo ongeveer de limiet. Een recente publicatie van dr. de Ruijter die in Leiden op dit onderwerp onlangs promoveerde, vindt iets hogere waardes bij oudere mensen ook acceptabel. Als je bloeddruk te hoog is kun je op recept van je huisarts een recept krijgen dat er voor kan zorgen dat je bloeddruk niet te hoog wordt
Op de tweede plaats moet men aan het cholesterol denken. Cholesterol wordt vaak afgezet in de vaatwand en kan zelfs het bloedvat verstoppen. Het effect is dan hetzelfde als van een stolseltje dat infarct genoemd wordt.
Het gehalte van cholesterol in het bloed wordt in Amerika en in Duitsland aangegeven met mg-dl. Dat is milligram per deciliter, ofwel een duizendste gram per een tiende liter.
In Nederland, maar ook in Canada bijvoorbeeld, spreekt men van millimol per liter. Een mol is het moleculair gewicht van een substantie in grammen. Het gewicht, eigenlijk de massa, van een waterstof atoom wordt op 1 gesteld. Een molecuul cholesterol weegt 386,70 maal zo zwaar als een atoom waterstof en een mol is dan 386,70 grammen per liter of 38,67 per deciliter.
Het slechte cholesterol, LDL genoemd, mag niet hoger zijn volgens de moderne inzichten dan 130mg-dl. Als je dit omrekent naar millimol dan is dat 130 : 38,67 = 3,36 millimol per liter.
In Nederland wordt aangenomen dat tot 5 millimol totaal cholesterol nog normaal is. Dit is niet nauwkeurig want dan telt men het slechte cholesterol (LDL) op bij het goede cholesterol (HDL) en dat kan per persoon verschillen wat de verhouding betreft. Bij bloedonderzoek moet apart aangegeven worden hoeveel het LDL en hoeveel HDL.
Ook in Nederland geldt nu dat het goede cholesterol (HDL) hoger dan 1mmol/l moet zijn en het slechte cholesterol (LDL) lager dan 3,3 mmol/l.
LDL betekent Low Density Lipoprotein cholesterol. Cholesterol bestaat uit een vetbolletje (lipo) dat omgeven is door kleine eiwitdeeltjes (protein). Als er nu weinig eiwit deeltjes aan het vetbolletje zitten (low density) dan zijn de vetbolletjes minder beweeglijk en blijven in de bloedvat wand hangen. Zijn er veel eiwit deeltjes rond het vetbolletje (high density). Dan zijn de vetbolletje beter beweeglijk en worden naar de lever getransporteerd en daar afgebroken. Bovendien slepen de HDL deeltjes nog een aantal LDL deeltjes mee naar de lever en daarom wordt HDL ook wel de goede cholesterol fractie genoemd.
Om het cholesterol in het bloed lager te maken kan men 's avonds een tabletje nemen. De groep geneesmiddelen die het cholesterol verlagen worden statines genoemd. Ze zijn op recept te krijgen.
Ook als het cholesterol normaal is dus lager dan ongeveer 3 mmol werkt een statine gunstig op de bloedvaten. Dat komt omdat statines een ontstekingsremmende werking hebben. Het zijn vooral de ontstekingen die vaak onopgemerkt worden die schadelijk zijn voor de bloedvaten. Zo kunnen bijvoorbeeld chronische ontstekingen aan de tandwortels en dergelijke deze schadelijke werking veroorzaken.
Ook kleine herseninfarctjes, TIA's genoemd kunnen vroegtijdige dementie tot gevolg hebben. Deze infarcten zijn het gevolg van kleine bloedstolseltjes die in de bloedvaatjes van de hersenen kunnen blijven hangen en er zo voor zorgen dat het zenuwweefsel in de hersenen niet meer optimaal functioneert. Als men nu dagelijks een kinderaspirientje ( 80 tot 100mg aspirine)neemt dan stolt het bloed veel minder snel met het gevolg dat er minder stolseltjes ontstaan. Aspirine kan echter ook schadelijk voor de maag zijn en soms ook bloedinkjes tot gevolg hebben. De moderne opvatting is daarom dat als er geen aanleiding voor is om dan geen kinderaspirientje te nemen als primair voorbehoedmiddel. Deze mening is vooral bepaald door een recente publicatie in het tijdschrift The Lancet, waarin een metanalysis (een samenvatting van alle publicaties over dit onderwerp) werd gepubliceerd.
Ook foliumzuur wordt wel aangeraden. Men neemt dan 400microgram per dag. Hetzelfde wordt ook genomen door zwangere vrouwen om open ruggetjes te voorkomen. Er zijn op dit ogenblik ongeveer 50 landen waar folium zuur in het brood wordt verwerkt. Ook grote landen horen hierbij zoals China, Amerika, Canada Brazilië enzovoort. Men deed dit met de bedoeling om open ruggetjes te voorkomen. Dat is inderdaad gelukt, maar men zag tevens dat sinds die tijd in een aantal landen het moment van beginnende dementie wat naar later verschoven is. Tabletjes foliumzuur van 400 microgram kun je bij de drogist kopen.
