Monday, March 08, 2010
De Homo Neanderthalensis
Rechts: de Homo Sapiëns
Iemand die niet weet waar hij vandaan komt, weet niet waar hij is en waar hij naar toe gaat. (Theo Holleman).
4 Miljoen jaren geleden ontstonden in Afrika, door aanpassing aan het veranderende klimaat, de Austalopithici. Het waren rechtop lopende mensapen met de herseninhoud van een chimpansee. (400 a 500cc). Uit een van deze aapmens achtige individuen, de Australopithecus Afarensis, evolueerde de Homo Habilis, die 2,5 tot 2 miljoen jaren geleden op Afrikaanse bodem rondliep. (Schedel inhoud 500 tot 800 cc inhoud). 2 Miljoen jaren geleden verscheen de homo Erectus op het toneel en hij verspreidde zich over een groot deel van Azië en Europa. Zijn herseninhoud was 750 tot 1250 cc en hij kende het vuur en kon goed bruikbare werktuigen maken.(Acheuleen cultuur).In Georgië zijn vondsten van 1,8 miljoen jaren ontdekt. Ook op Java werden door de Nederlandse arts Eugène Dubois Homo Erectus vondsten gedaan evenals in de buurt van Peking, variërend van 1,8 tot 1 miljoen jaren oud. De eerste vondsten in Europa dateren van 500.000 jaren geleden. Dit waren al wat verder ontwikkelde Erectus mensen en zij worden Homo Erectus Heidelbergensis of ook wel Homo Sapiëns Archaicus genoemd. De H. E. Heidelbergensis zo genoemd naar gevonden resten bij Heidelberg bleef deels in Afrika, maar vooral in het Midden-Oosten. Ook migreerde hij naar de meer noordelijk delen van Europa.
Door de ijstijden werd een deel van deze mensen gedwongen terug te keren naar de Levant (Israël Syrie en Irak). Uit een andere groep die als het ware tussen Noordelijke ijsmassa’s en het ijs van de Alpen gevangen zaten , evolueerde de Homo Sapiens Neaderthalensis. In ongeveer 100.000 jaren paste hij zich geheel aan aan de harde omstandigheden van bittere koude, vergelijkbaar met de Eskimos. Het waren zware forsgebouwde kleine gedrongen mensen die zich steeds met de ijsgrens mee verplaatsten. Zij aten vrijwel uitsluitend vlees. Hiervoor was nodig dat zij met ware doodsverachting grote beesten zoals oerrunderen en mammoets te lijf gingen omdat zij de kunst van pijl en boog nog niet kenden. Door deze omstandigheden ontstond een mensensoort die zeer moedig en zuinig moest zijn maar ook zeer sociaal (esprit de corps). Omdat de omstandigheden over 100.000 jaren hetzelfde waren werd hun intelligentie wellicht minder aangescherpt dan van mensen die in een klimaat met zomer en winter leefden. Evolutionaire veranderingen, ook wat het gedrag betreft komen slechts tot stand onder druk van veranderend milieu omstandigheden.
Ongeveer 40.000 jaren geleden kwam de Homo Sapiens Sapiens (de moderne mens) vanuit het midden-oosten naar Europa. Reeds eerder was hij naar het Oosten gegaan en bereikte zelfs Australië en Nieuw Guinea. Omdat de meer tropische omstandigheden daar vergelijkbaar waren met die in Afrika is de ”moderne mens” in die streken wellicht vergelijkbaar met de oorspronkelijke H. Sapiens Sapiens.
In Noord Europa moest de ”moderne mens” zich aanpassen aan de koude van de laatste ijstijd (50.000 jaren geleden). Zijn hogere cognitieve eigenschappen en wellicht ook vermenging met de Neanderthaler kunnen hieraan hebben bijgedragen. Zo kon hij wellicht de blanke huid (vitamine D), robuuste bouw, maar ook moed, agressie en de wat mindere intelligentie van de Neanderthaler hebben overgenomen.
30.000 jaren geleden verdwenen de Neanderthalers en had de moderne mens zijn plaats in Europa ingenomen. Misschien heeft het feit dat de Neanderthalers slechts gering in aantal waren en de moderne mens waarschijnlijk vruchtbaarder was mede hier aan bijgedragen.
