Blog dagboek van Jan Goossens

Het is belangrijk, dat we ons realiseren, dat we een heel eind van het origineel dieet zijn afgeweken, waaraan de mens gedurende twee miljoen jaren gewend was.

Gedurende ongeveer twee miljoen jaren is de mens jager-verzamelaar geweest en heeft hij zich, evolutionair gezien, aan moeten passen aan een bepaald dieet. Wat de biologische voedings-eigenschappen betreft, vinden we die nog steeds bij het dieet van de ongeveer 40 tot 50 primitief levende jager-verzamelaar volken, die we over de wereld verspreid nog aantreffen. Het verschil met het voedsel van de mensen in de westerse wereld van tegenwoordig, wijkt significant af van dit zogenaamde paleo-diet. (paleo-lithicum is het oude steentijdperk) Dit heeft vanzelfsprekend een aantal biologische consequenties.
Voor een deel kun je dit corrigeren door een aantal voedings-supplementen zoals vitamines en sporen-elementen en anti-oxydanten enz. te nemen.

Waar een bepaald vitamine preparaat niet in kan voorzien, is het uit de balans geraakte verhouding van verzadigde vetzuren, die vooral in dierlijke vetten zitten en de meervoudig onverzadigde vetzuren, die zich vooral in vette vissoorten, wild, lijnzaad, olijf-olie en noten (speciaal walnoten) bevinden. Ook suiker en zout in de gezuiverde vorm, zoals wij die wij kennen, was in het paleo-diet onbekend.

In de loop van de vele jaren, die de geschiedenis van de mens telt, heeft hij zich evolutionair aan moeten passen aan een dieet, zoals dat bij de jager-verzamelaar bestond. Dat dieet was rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren en er heeft daarom weinig evolutionaire druk plaats gevonden om deze vetzuren in het lichaam zelf te synthetiseren. Mede daarom zijn een aantal van deze vetzuren zogenaamd essentieel, dat wil zeggen dat de mens ze niet zelf kan maken. Ze moeten evenals vitaminen met de voeding worden opgenomen. Het is daar waar het in de moderne voeding van de mens fout gaat. Het gaat dan in de eerste plaats over de twee zogenaamde Omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren EPA en DHA, die van belang zijn om een en ander biologisch goed in ons lichaam te laten verlopen. In het paleo-diet verhielden de Omega-3 en Omega-6 meervoudig onverzadigd vetzuren ongeveer als 1 staat tot 4. Bij een aantal mensen, vooral in de westerse wereld, bijvoorbeeld bij vooral de Amerikaanse en Europese jeugd, is deze verhouding compleet ten koste van de Omega-3 verschoven. Het moderne dieet bestaat bij zeer veel mensen vooral uit verzadigde vetzuren uit dierlijk vet. Uit de verzadigde vetzuren maakt de lever cholesterol en hij maakt meer naarmate het aanbod in de voeding groter is. 107 miljoen Amerikanen hebben een totaal (HDL plus LDL) cholesterol gehalte in hun bloed hoger dan 200 mg per deciliter, dat boven normaal is. Hiervan heeft 37 miljoen meer dan 240 mg/dl (which is considered high risk).

Het cholesterol zet zich af in de bloedvaten ( tussen de binnen en de buitenwand) en als er af en toe eens een propje los schiet zijn de gevolgen bekend. Dat gebeurt vooral als de kwaliteit van de binnenkant van het bloedvat, op oudere leeftijd na de 55 achteruit gaat, en een min of meer poreus karakter kan krijgen. Door een opening in de binnenwand van een bloedvat kan dan gemakkelijk een propje cholesterol in de bloedbaan schieten en elders, bijvoorbeeld in de kransslagaders van het hart of de hersenen blijven hangen. Een hartinfarct is erg, maar een herseninfarct kan veel erger zijn. Als je nog jaren lang in een wagentje moet zitten of je niet meer kunt praten, kan dat catastrofaal zijn.

Nu speelt de familiaire aanleg, om een te hoog cholesterol in je bloed te hebben, vanzelf ook een grote rol en af en toe eens bloed te laten onderzoeken om daar iets meer over te weten, is daarom belangrijk. Ook al is je totaal cholesterol normaal, dan is het toch van belang om te weten of het zogenaamde goede cholesterol met name het HDL-cholesterol voldoende is. Het blijkt namelijk steeds duidelijker, dat een te laag HDL-cholesterol even nadelig is als een te hoog slecht LDL-cholesterol. Wat je cholesterol betreft, dus af en toe, bijvoorbeeld eens per jaar, bloedonderzoek laten doen en als dat nodig zou zijn een statine nemen. Statines zijn een groep geneesmiddelen, die het cholesterol in het bloed verlagen, en een aantal andere gunstige werkingen hebben zoals het remmen van ontstekingen en een anti-oxydatieve werking hebben.

Wat de vetzuren betreft is het van belang voldoende vis en andere Omega-3 bevattende voedingsstoffen te nemen. Het Omega-3, dat behalve in vis ook in noten, vooral walnoten zit, heeft een aantal voordelen, die steeds meer duidelijk worden. Het werkt ontstekingswerend en is daarom van belang voor de kwalitet van de bloedvaten. Het vermindert zo de kans op infarcten zowel van hart als hersenen. Denk hierbij ook aan zogenaamde TIA's (Transient Ischemic Attacks). Het zijn kleine cholesterol of bloedstolsel propjes die in de hersenen blijven hangen en die transient ( voorbijgaand zonder er wat van te merken) zijn. Het gevolg ervan is dat je toch later de nadelen ervan ondervindt, zoals vroegtijdig dementeren, het krijgen, of liever het vroeger tot expressie komen van Alzheimer, het vergeten van namen en noem maar op. Het Omeg-3 is ook gunstig voor je gewrichten, wat bijvoorbeeld bij het sporten en bewegen van belang is.

Het niet meer aangepast zijn van het dieet in de moderne voeding heeft tot gevolg dat veel mensen overgewicht of vetzucht hebben. Ook ouderdoms-suikerziekte komt steeds meer voor. Meer dan 65 miljoen Amerikanen lijden bovendien aan een te hoge bloeddruk. In Amerika zijn al kinderen van 12 jaar oud, die ouderdoms suikerziekte hebben, met alle gevolgen van dien.

Een ander punt waar ik al eens eerder over geschreven heb is het folium-zuur ( vitamine B11). Het folium-zuur is bekend geworden, omdat het open ruggetjes bij babies kan voorkomen. Het blijkt steeds meer dat het ook voor andere zaken zorgt. Het is van belang bij het neutraliseren van schadelijke stoffen (homocysteïne) die bij ontstekingen vrij komen enz. Je moet ongeveer 400 micro-gram per dag hebben. Door extra fruit of groentes is dat wel voor een deel te compenseren. Je kunt natuurlijk ook makkelijk af en toe een extra pilletje folium-zuur nemen. Pilletjes van 400 micro-gram zijn overal te koop.

Een ander belangrijk punt is het wat minder stolbaar maken van het bloed. Behalve cholesterol bolletjes kunnen ook bloedstolseltjes infarcten veroorzaken. Als er namelijk een barstje in de binnenkant van een bloedvat komt, ontstaat daar vaak een bloedstolseltje, dat gemakkelijk los kan raken en elders bijvoorbeeld in de hersenen kan blijven hangen. Als je nu iedere dag een kinderaspirientje neemt ( 100 mg aspirine, maar geen paracetamol) wordt je bloed minder stolbaar en het is al vele malen in de literatuur beschreven en door onderzoek gebleken, dat de kans op infarcten (hartinfarcten, TIA's en beroertes) er door aanzienlijk verminderd wordt.

Een ander punt van groot belang is je bloeddruk. Die moet als het goed is, beneden de 140 –80 blijven. De laatste gegevens uit de literatuur uit Amerika wijzen in die richting. Vooral als je ouder wordt is de diastolische druk ( de lage druk als het hart niet slaat) vaak wel in orde, maar de systolische druk ( als je hart bonst ) vaak te hoog. Dat is slecht voor de bloedvaten en kan eerder tot gevolg hebben dat propjes in de vaten ontstaan, met gevolgen van dien.

Wat ook van belang is voor de kwaliteit van de bloedvaten zijn je lichaamsgewicht en voldoende beweging.

Waar alles om draait zijn de bloedvaten. Als je gezond en pienter oud wilt worden is het in orde houden van je bloedvaten het allerbelangrijkst. Je kunt kanker krijgen, maar daar kun je weinig aan doen. Genetische, familiaire aanleg speelt daarbij een belangrijke rol. Dikke-darm en borst kanker komen nog al eens voor. De meeste gevallen van ellende komen echter door onvoldoende kwaliteit van de bloedvaten. Het probleem begint na je 55ste. In de evolutie is er nooit geselecteerd op bloedvaten kwaliteit na de 55. De mensen werden zelden 55 jaren oud en als ze het werden hadden ze al lang hun kinderen gehad en konden eventuele erfelijke aanleg, die eventueel niet optimaal was, rustig doorgegeven worden aan het nageslacht. Daarom zijn er enkele jaren geleden twee professoren geweest die pleitten voor een zogenaamde polypil, die iedereen na de 55 zou moeten nemen. Hun redenatie is, niet het feit dat je een pilletje moet nemen is onnatuurlijk, maar het feit dat je ouder bent als 55 is evolutionair-biologisch abnormaal. In deze pil zitten medicijnen, die de bloeddruk verlagen, tevens een cholesterol verlager (een zogenaamde statine), een kinderasperientje ( 80 mg salicylzuur = aspirine) en 4oo micr-gram folium-zuur. Het zou volgens mij het ei van Columbus zijn, maar niet iedereen staat te springen. De apotheek en de dokter hebben een aantal bedenkingen en de farmaceutische industrie nog veel meer.