Blog dagboek van Jan Goossens

Wilde zalm rijk aan omega-3
Rechts: columbus eieren rijk aan omega-3

OMEGA-3 VETZUREN

Er zijn nu ook onverzadigde vetzuren, die het lichaam niet zelf kan maken en die, evenals de vitamines, met het voedsel moeten worden opgenomen. Men noemt dit essentiële vetzuren en de zogenaamde omega-3 en omega-6 zijn hiervan een voorbeeld. In het Paleodieet was de verhouding van deze twee in de hersenen een op een. Elders in het lichaam is die verhouding van omega-6 en omega-3 ongeveer 4:1. Het moderne dieet heeft vaak een tekort aan omega-3 vetzuren en teveel aan omega-6 vetzuren. Vette vis zoals zalm, sardientjes, makreel, haring en tonijn zijn rijk aan omega-3 vetzuren en minsten een maal per week vis eten kan dan ook veel narigheid voorkomen. Tegenwoordig neemt men ook wel een capsule met een gram visolie en men heeft ook al eieren ( Columbus eieren genoemd ) met tien maal hoger gehalte aan omega-3 vetzuren als normale eieren. men bereikt dit door de kippen alleen plantaardig voer te verstrekken dat rijk is aan lijnzaad en koolzaad. De olie van deze zaden is rijk aan omega-3 vetzuren. Omega-3 bestaat uit twee vetzuren namelijk EPA (eicosapentaenoic acid) en DHA (docosahexaaenoic acid).

Om voldoende omega-3 vetzuren in het dieet te hebben moet men minstens een maal per week vis eten, als men tenminste niet andere meer kunstmatige maatregelen neemt zoals visolie capsules. Ook met ongeveer 20 gram walnoten per dag zou men voldoende omega-3 opnemen. Men kan ook brood kopen dat aangevuld is met lijnzaadmeel, en er is ook brood versterkt met omega-3 nu in de handel.

Gunstig is dat de visconsumptie in Nederland toe neemt. Gemiddeld eet men in Nederland 17 keer per jaar vis. In 2002 was dat nog maar15 keer. In 2004 at men per gezin gemiddeld 6,8 kg vis terwijl dat in 2002 nog maar 5,7 kg was. Volgens het productschap vis, is in 2004 in totaal 380 miljoen besteed aan vis (5)

Te weinig omega-3 opname heeft nadelige gevolgen. Het heeft invloed op de stolbaarheid van het bloed en er zullen eerder stolseltjes kunnen ontstaan. Aderverkalking wordt er door bevorderd en bij gebrek aan omega-3 in het dieet komen meer infarcten in hart en hersenen voor. Ook psychische afwijkingen zoals depressie komen vaker voor. (8) Voor een normale ontwikkeling van de hersenen van de vrucht is relatief veel omega-3 in het dieet van de zwangere vrouw nodig. De placenta kan het omega-3 selectief opnemen. de verhouding in het bloed van 0mega-6 en 3 was immers 4 : 1 en in de in verhouding zeer snel groeiende hersenen van de baby 1 : 1

Er zijn dan ook antropologen, die menen dat de hersenen van de mens pas tot ontwikkeling konden komen toen hij vanuit het oerwoud naar Oost Afrika kwam en daar aan zee en aan de meren van het Afrikaanse Rift zijn dieet met vis kon aanvullen. Een van de verschillen met ander primaten is namelijk dat het gehalte van omega-3 in de hersenen lager is naarmate ze evolutionair verder van de mens afstaan. (10)

In de hersenen van de mens bestaat het vet dat nodig is om de zenuwcellen van elkaar te isoleren grotendeels uit omega-3 vetzuren en een gebrek aan deze waardevolle essentiële vetzuren kan dus ernstige gevolgen hebben.

90 % van alle biochemisch active vetzuren, in de grijze massa van de hersenen der zoogdieren, bestaat uit vetzuren van de omega-3 groep.

Ook op de verbindingen van de zenuwcellen met elkaar, op de zogenaamde synapsen speelt omega-3 een rol in het goed functioneren van de neurotransmitters. Transmitters zijn stofjes die aan de uiteinden der zenuwen worden afgescheiden en die de prikkel overdracht van zenuw naar zenuw mogelijk maken. De meeste psychische ziektes zoals schizofrenie, depressiviteit, ADHD maar ook de ziekte van Parkinson en vele anderen vinden hun oorzaak in een abnormaal functioneren van deze neuro-transmitters.

Een aantal antropologen neemt aan dat de homo sapiëns pas kon evolueren uit zijn pre-paleolithische voorgangers nadat hij het tropisch regenwoud had verlaten en zich langs meren en de zee ging vestigen. Vis vangen en eten is ook nu nog een bezigheid waar veel van de nu nog bestaande jager-verzamelaars zich mee bezig houden.. Voor die tijd stond het gebrek aan deze essentiële vetzuren in de tropische regenwouden een dergelijke evolutionaire ontwikkeling in de weg.(7)